Het nieuwe 30: herinrichting van woonerven in de gemeente Haarlemmermeer

De Tweede Kamer nam in het voorjaar van 2021 een motie aan waarin gevraagd werd om een maximale snelheid van 30 km per uur binnen de bebouwde kom in te voeren. Een verlaagde snelheid zorgt voor veiliger verkeer, maar er zijn ook nadelen, bijvoorbeeld voor busbedrijven. Een geloofwaardige maximale snelheid hangt af van een goede inrichting en handhaving. Voor gemeenten is de uitrol van 30 km/uur een uitdagende opgave wat betreft financiën en inrichtingseisen. Hoe staan gemeenten hierin en welke tips geven zij mee aan collega’s?
De komende maanden laten we gemeenten aan het woord die goede voorbeelden willen delen. In dit artikel: de herinrichting van doorgaande woonstraten in de gemeente Haarlemmermeer.
 

Nieuw wegencategoriseringsplan
Adam ZuijderwijkIn 2011 heeft de gemeente Haarlemmermeer een wegencategoriseringsplan opgesteld. Dit was een pilot voor de publicatie over wegcategorisering van het CROW. Destijds verwachtte de gemeente dat de inrichting voorlopig neerkwam op een gebiedsontsluitingsweg met een maximale snelheid van 30 km per uur, met een toekomstige verandering naar een erftoegangsweg met een 30 km per uurregime of een gebiedsontsluitingsweg met een 50 km per uur regime. De gebiedsontsluitingsweg met een 30 km per uur regime is daarom in eerste instantie op een aantal plekken toegepast. De gemeente constateerde vervolgens dat er toch sprake is van een groot aantal grijze wegen en dat heeft ertoe geleid dat er wordt gewerkt aan een nieuw wegencategoriseringsplan.

Adam Zuyderwijk van de gemeente Haarlemmermeer vertelt over dit “generatieconflict” tussen 30 km wegen: ‘de bewoners zijn niet tevreden over de eerste generatie 30 km wegen en er zijn wisselende geluiden over de volgende generatie. We worden geconfronteerd met hogere intensiteiten dan verwacht en dat zorgt voor uitdagingen omdat de inrichting van een weg iedere keer weer om maatwerk vraagt. Zo geven geaccentueerde fietspaden een veiliger gevoel aan fietsers, maar lijkt het wegbeeld op dat van een gebiedsontsluitingsweg met 50 km per uur. Bij een lagere snelheid moet de fietser echt in beeld zijn.’

Maatwerk is nodig
De weginrichting hangt af van de functie en de omliggende omgeving. De invoering van gebiedsontsluitingswegen met een 30 km regime kent veel verschijningsvormen omdat de gemeente altijd op zoek gaat naar mogelijkheden om verkeersfuncties te mengen. Drie voorbeelden:

Nieuweweg in Hoofddorp: deze weg ligt in het centrum en heeft een ontsluitende functie. De intensiteiten zijn te hoog voor een erftoegangsweg, maar de weg heeft ook een verblijfsfunctie. De fietsstrook is verbreed en er zijn visuele drempels aangebracht. Toch gaat Haarlemmermeer bekijken hoe de weginrichting kan worden verbeterd omdat er discussies zijn met de politie.
Een weg van de “2e generatie” is de Bennebroekerweg in Zwaanshoek: ooit een kaarsrechte weg door het dorp en in de voorrang, maar met hoge intensiteiten voor een erftoegangsweg. Adam Zuyderwijk: ’in 2017 hebben we met bewoners gekeken naar een veilige weginrichting mét een ontsluitingsfunctie. Dit leidde tot het uitvoeren van de kruisingen in klinkers en het toepassen van een middenbaan met klinkers. De fietser heeft op aparte fietsstroken met rood asfalt een eigen plek gekregen. We hebben hier geen snelheidsremmers toegepast.’
Recent heeft de gemeente de Fanny Blankers-Koenlaan in Hoofddorp aangepakt. Dit was een complexe uitdaging omdat de weg door een VINEX-wijk met veel woningen en scholen ligt. Er is ook een drukke busroute. De gemiddelde snelheid lag voor de inrichting op 47 kilometer per uur en dat leidde tot ingrijpen door de gemeente: het deel wat in het centrumgebied ligt is in klinkers uitgevoerd en ligt volledig op een plateau met brede uitbuigingen voor veilig oversteken. Buiten het centrumgebied ligt asfalt en de HOV-halte met een rotonde. Een recente evaluatie van deze nieuwe herinrichting toonde aan dat de V50 naar 30 km per uur was gedaald en de V85 naar 37 km per uur. De kennis die we hier op hebben gedaan nemen we mee naar het volgende project; de Oranje Nassaustraat in Halfweg.

Duidelijke eisen
Is de gebiedsontsluitingsweg met een 30 km per uur regime een blijvertje? De gemeente Haarlemmermeer wil het concept vooral toepassen op bestaande wegen en als na afwegingen blijkt dat andere weginrichtingen niet mogelijk zijn. Adam: ‘we luisteren naar de bewoners om te kijken wat wel en niet kan. We horen tevreden geluiden, maar er bestaat op sommige plekken ook het gevoel dat er hard wordt gereden. Daarom zijn we bezig met het vaststellen van twee extra hoofdcategorieën die we toepassen: de GOW-30 en de GOW-60. We bepalen randvoorwaarden en een basisinrichtingsontwerp zodat er duidelijkheid bestaat over de toepassing en basiseisen waaraan het ontwerp moet voldoen. We zijn daarom ook benieuwd naar het landelijke afwegingskader en bijbehorende inrichtingsvoorstellen.’