Het nieuwe 30: Groningen gaat voor een doorwaadbare stad
De Tweede Kamer nam in het voorjaar van 2021 een motie aan waarin gevraagd werd om een maximale snelheid van 30 km per uur binnen de bebouwde kom in te voeren. Een verlaagde snelheid zorgt voor veiliger verkeer, maar er zijn ook nadelen, bijvoorbeeld voor busbedrijven. Een geloofwaardige maximale snelheid hangt af van een goede inrichting en handhaving. Voor gemeenten is de uitrol van 30 km per uur een uitdagende opgave wat betreft financiën en inrichtingseisen. Hoe staan gemeenten hierin en welke tips geven zij mee aan collega’s? De komende maanden vertellen collega’s over hun ervaringen met dit onderwerp. In Groningen zetten ze in op verschillende maatregelen met als doel een doorwaadbare stad.
Fietsen, wandelen en ov stimuleren
Arne Dijk
Arne Dijk, senior adviseur stadsontwikkeling bij de gemeente Groningen, vertelt: ‘eind 2021 heeft de gemeenteraad van Groningen de nieuwe mobiliteitsvisie ‘Groningen Goed op Weg, naar een leefbare, schone en gezonde gemeente’ vastgesteld. Onze ambitie is gericht op het herwinnen van de openbare ruimte voor fietsers, voetgangers, groen en verblijven. Groningen is één van de sterke groeiers in Nederland op het gebied van inwoners en banen, waardoor het verkeer toeneemt. En zijn er stevige opgaves ten aanzien het terugdringen van CO2 en het aanpakken van wateropvang en hittestress. Om al deze opgaven te lijf te gaan zetten wij in op het verminderen van (auto)verkeer in de openbare ruimte en een transitie naar minder, ruimte efficiënt, schoon en gezond vervoer. Concreet betekent dit dat we de voetganger, fiets en openbaar vervoer stimuleren en het ruimtebeslag van mobiliteit verlagen om meer ruimte bieden voor andere functies. Maar ook dat we mobiliteit anders willen organiseren, zodat we ook in de toekomst goed bereikbaar blijven.’
Wegen anders inrichten
Om dit te bereiken zijn er diverse ‘knoppen’ om aan te draaien. Arne: ’dat begint al bij een goede ruimtelijke ordening. Groningen zet al decennialang in op een compacte stad en dorpen. De komende jaren zetten wij dit verder door en leggen steeds meer de nadruk op functiemenging en nabijheid. Autoverkeer dieper in onze stad en wijken gaan we verminderen en we sturen meer op de routekeuze. Ook gaan we stringenter om met het parkeren op straat. Daarbij kiezen we ook voor het verder versterken en doorontwikkelen van het openbaar vervoer, omarmen we de fietser en voetganger. Ook hebben wij stevige ambities op deel- en ketenmobiliteit en werken we aan het verder terugdringen van de CO2-uitstoot van voertuigen. Het verlagen van de maximumsnelheid en de inzet op het mengen van verkeer is een belangrijke maatregel. Een lagere snelheid op wegen binnen de bebouwde kom zorgt ervoor dat deze wegen anders kunnen worden ingericht en zo ontstaat meer ruimte voor andere functies. Dit geldt in het bijzonder voor het (binnen)stedelijk gebied waar de druk op de openbare ruimte onverminderd groot is. Maar ook in de dorpen valt nog veel winst te behalen. Bovendien draagt het verlagen van de maximumsnelheid bij aan de verbetering van verkeersveiligheid. Veel letselongevallen in onze gemeente vinden plaats op 50 km/u wegen en de meeste verkeersslachtoffers zijn (brom)fietsers. Door verlaging van de maximumsnelheid neemt de ongevalskans significant af en is ook minder snel sprake van letsel’
Doorwaadbare stad
In Groningen zetten ze in op een transitie naar andere vormen van mobiliteit waarbij fietsen, lopen en het openbaar vervoer de meest makkelijke manieren van verplaatsen zijn. Arne legt uit: ’hiervoor hebben wij een filosofie bedacht die wij de ‘doorwaadbare stad’ hebben genoemd. Deze term gebruiken we als metafoor voor de manier waarop we ons verkeerssysteem willen inrichten, met meer aandacht voor langzaam verkeer. Vergelijk het met lopen door het water: iedereen kan nog steeds van A naar B, maar verplaatst zich met gepaste snelheid en met kleinere onderlinge snelheidsverschillen. Hoe hoger het water, hoe lager de snelheid. Een lagere maximumsnelheid wordt bij ons de norm. Op ruim 40 kilometer aan wegen waar nu nog 50 km/u gereden wordt, verlagen we de snelheid naar 30 km/u. Met name op plekken met veel fietsers en voetgangers, bijvoorbeeld in de binnenstad of bij winkelcentra. Op een aantal specifieke locaties brengen we autoknips aan. Daarmee zorgen we ervoor dat autoverkeer sneller gebruik maakt van de ringwegen én maken we ruimte vrij om de straat aantrekkelijk en leefbaar te maken. Tegelijkertijd moeten er ook plekken zijn waar je goed en vlot kunt doorrijden. Voor de bereikbaarheid en economische vitaliteit, maar bijvoorbeeld ook voor openbaar vervoer of hulpdiensten. Onze ring- en hoofdwegen moeten daarom juist blijven doorstromen en op sommige wegen blijft de maximumsnelheid bewust op 50 km/u, zodat Groningen ook in de toekomst goed bereikbaar blijft.’
Hoe zie jij je straat het liefst?
En hoe is er gereageerd op de plannen? Arne: ’in algemene zin waren mensen heel positief en hebben we weinig weerstand gekregen op onze plannen. Met onze conceptvisie in de hand hebben wij diverse stakeholders, belangenbehartigers en buurtorganisaties betrokken. Ook hebben we via een livestream verbinding (vanwege corona) een openbare informatiebijeenkomst georganiseerd en is er een enquête uitgevoerd met ruim 7.000 respondenten. Daarnaast hebben we mensen gelegenheid geboden om een zienswijze in te dienen, waar uiteindelijk 40 individuele inwoners en 60 belangenverenigingen en organisaties gehoor aan hebben gegeven. Hieruit bleek dat er veel steun is voor de plannen en de gekozen richting. Naar aanleiding van de reacties is het plan op sommige (kleine) onderdelen nog aangepast, maar het heeft niet geleid tot fundamentele wijzigingen. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad in ruime meerderheid ingestemd met de plannen.’
Arne heeft nog een tip voor andere gemeenten: ‘zorg ervoor dat een mobiliteitsvisie altijd meer is dan een visie alleen op mobiliteit. De wijze waarop je het verkeer organiseert is van groot belang voor de manier waarop we ook andere opgaven te lijf gaan. Denk bijvoorbeeld aan het terugdringen van CO2 of het verbeteren van de gezondheid. Daarmee creëer je meer draagvlak voor je maatregelen en zorg je ervoor dat beschikbare middelen beter besteed worden. Daarnaast is ook de manier waarop je de boodschap brengt van groot belang. Wanneer wij onze inwoners vragen waar ze de auto willen parkeren zegt vrijwel iedereen: recht voor de deur. Maar op de vraag ‘hoe zie jij je straat het liefst?’ kregen wij heel andere antwoorden. Dat biedt een opening om op een andere manier het gesprek aan te gaan en mensen beter mee te nemen in de keuzes die je maakt. Dat heeft goed uitgepakt.’
