Deelmobiliteit kan een handige en duurzame oplossing zijn. Mensen met een laag inkomen zien het echter vaak als duur of als iets wat niet voor hen bedoeld is. Dat is zonde, want het delen van een auto of fiets kan ook voor deze doelgroep nuttig zijn en kostenbesparend. Bas Witte, adviseur deelmobiliteit bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, legt uit hoe een nieuwe regeling helpt om deelmobiliteit toegankelijker te maken.

Niet iedereen profiteert evenveel van deelmobiliteit. Hoe kan dat beter?

Bas: “Met de regeling willen we ervoor zorgen dat decentrale overheden projecten kunnen uitvoeren waardoor voor mensen met een laag inkomen of een fysieke beperking deelmobiliteit een haalbare en betaalbare optie wordt. Zo kunnen zij makkelijker naar werk, voorzieningen of sociale activiteiten reizen. Het uiteindelijke doel is om de vervoersmogelijkheden voor mensen te verbeteren. Gemeenten en regio’s kunnen met deze regeling bijdragen aan een inclusiever en duurzamer vervoerssysteem.”

Waarom maakt niet iedereen gebruik van deelmobiliteit?

‘Het is goed om ten eerste de kanttekening te geven dat deelmobiliteit niet voor iedereen altijd de oplossing is. Als je voor bijvoorbeeld woon-werkverkeer elke dag met een auto op pad moet, is een deelauto geen geschikte oplossing voor jou. We zien dat er echter veel mensen zijn waarvoor het wel nuttig kan zijn, maar zien tegelijkertijd ook dat veel mensen nog niet goed bekend zijn met deelmobiliteit. Hier werken we aan door middel van een publiekscampagne “Start met delen”. De website startmetdelen.nl geeft meer informatie. Daarnaast blijkt deelmobiliteit nog niet door alle doelgroepen gevonden te worden. Veel mensen met lage inkomens denken dat deelmobiliteit voor hen te duur is. Dit kwam uit de gesprekken met de doelgroep, die we als voorbereiding op de regeling hebben gevoerd. Terwijl het delen van een auto in een coöperatie een kosteneffectieve oplossing kan zijn. Om meer gestructureerd kennis op te doen en hiermee pilots op te zetten heeft de Tweede Kamer eind 2022 drie miljoen beschikbaar gesteld. We zijn nu in de fase gekomen dat gemeenten hun interesse om mee te doen aan deze pilots bij het ministerie kenbaar kunnen maken. Het zou mooi zijn als de pilots plaatsvinden in verschillende gebieden, van steden tot landelijke regio’s. Dit alles om goed inzicht te krijgen in wat werkt en wat niet werkt. We hebben hiervoor ook onderzoek laten uitvoeren en dit recent naar de Tweede Kamer gestuurd, het is allemaal gepubliceerd op Rijksoverheid.nl. Uit het onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat:

• 8,6% van de Nederlanders (1,5 miljoen mensen) leeft op of onder 120% van het sociaal minimum.
• 30% (5,4 miljoen) heeft een fysieke beperking.
• 15% (2,7 miljoen) heeft beperkte digitale of taalvaardigheden.
• 31% van de mensen met een laag inkomen en een rijbewijs heeft geen auto in huis, tegenover slechts 7% van de totale Nederlandse bevolking.

Mensen met een laag inkomen ervaren vaker vervoersproblemen en maken minder gebruik van officiële deelauto’s. Wel delen ze vaker een auto met bekenden. De uitdaging is dus om deelmobiliteit toegankelijker te maken en drempels weg te nemen, legt Bas uit.”

Hoe helpt de regeling hierbij?

Bas: ‘Veel gemeenten willen deze groep helpen met deelmobiliteit, maar zoeken naar geschikte manieren om dat te doen. We hebben gezien dat er veel pilots hebben plaats gevonden, maar dat er maar beperkt zicht is op wat goed werkt en wat niet. Ik vind het daarom een prachtige kans dat we drie miljoen euro van de Tweede Kamer beschikbaar hebben gekregen om in gezamenlijkheid met gemeenten dit verder te onderzoeken en bovendien gemeenten financieel te helpen bij dit vraagstuk. Gemeenten, provincies en enkele specifieke regio’s, die een pilot voor inclusieve deelmobiliteit willen opzetten, kunnen zich aanmelden bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dit kan door vóór 17 maart een e-mail te sturen naar inclusievedeelmobiliteit@minienw.nl. Na aanmelding ontvangen ze een informatiepakket met de voorwaarden en benodigde formulieren. Na ontvangst van deze formulieren, zal contact worden gelegd met de overheden die hebben gereageerd. We hopen dat zoveel mogelijk gemeenten reageren, zodat we hier met elkaar van kunnen leren, en bovendien ook veel mensen kunnen profiteren van een passende en betaalbare vorm van deelmobiliteit ,’ besluit Bas.

Sinds kort kunnen serviceproviders van navigatie via apps en navigatiesystemen informatie over schoolzones delen. Wanneer automobilisten op het punt staan om een schoolzones te doorkruisen, ontvangen ze een waarschuwing als ze een schoolzone naderen die op straat herkenbaar is. Het is belangrijk dat gemeenten controleren of de informatie over de schoolzones in hun gemeente klopt. 

Voor de verificatie en monitoring van schoolzones biedt het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) uitgebreide ondersteuning via twee tools: De schoolzones zijn opgenomen in de George-applicatie van het NDW. Wegbeheerders kunnen in George de informatie van hun schoolzones verifiëren en beheren. Een dashboard van het NDW biedt inzicht in welke schoolzones al zijn geverifieerd in Nederland. Wegbeheerders kunnen via de kaart hun gemeente aanklikken en zien welke schoolzones nog geverifieerd moeten worden.

Op de NDW-pagina over schoolzones vind je uitgebreide informatie over het proces en een demonstratie van de verificatietool. Deze pagina biedt wegbeheerders een overzicht van de beschikbare hulpmiddelen en werkwijzen.

Meer weten?

Op 11 maart 2025 komt Gerard Martens, Rijkswaterstaat, naar GNMI Verkeersveiligheid om uitleg te geven en vragen te beantwoorden. Mocht je ondertussen al een vraag hebben, plaats deze dan in ons netwerk.

Rens Steintjes is sinds 2018 wethouder in de gemeente Doetinchem. Mobiliteit, duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn belangrijke onderwerpen in zijn portefeuille. Hij zet zich in voor een toekomstgerichte aanpak van mobiliteit en infrastructuur, die niet alleen duurzaam is, maar ook inspeelt op de lokale behoeften in zijn gemeente.

Ervaringen van een middelgrote gemeente

Steintjes kwam in contact met het GNMI via de verkeersafdeling van Doetinchem. “Onze gemeente was al lid van het GNMI en ik werd benaderd om bestuurslid te worden,” legt hij uit. “Het GNMI is een echte netwerkorganisatie en daarmee een goede plek om van elkaar te leren. Als bestuurslid vanuit Doetinchem deel ik ervaringen vanuit een middelgrote gemeente. Mobiliteitsvraagstukken worden vaak benaderd vanuit grootstedelijke gebieden, maar middelgrote en kleinere gemeenten hebben te maken met heel andere uitdagingen. Die stem laat ik graag horen.”

Groei

Doetinchem heeft recent een nieuw mobiliteitsplan en parkeervisie vastgesteld, waarmee de gemeente de komende jaren aan de slag gaat. “We zijn nu bezig met de uitvoering van die plannen,” vertelt Rens. “Dit betekent dat we onderzoeken opzetten, parkeersystemen aanpassen en gebruikmaken van beschikbare subsidies. Ook lopen er grote verkeersprojecten waarin we de wegen aanpassen aan nieuwe inzichten en inspelen op het veranderende klimaat.”

Een van de grootste uitdagingen voor Doetinchem is het vinden van een balans in de groei van de gemeente. “De groei die we willen maken, betekent ook iets voor het gebruik van de openbare ruimte. Parkeernormen kunnen niet altijd meer zo hoog liggen als we gewend waren, terwijl er wel een grote behoefte is aan meer woningen. Hoe we de steeds voller wordende openbare ruimte gebruiken, en hoe we ervoor zorgen dat verkeersveiligheid hierin altijd een prioriteit blijft, is een belangrijke uitdaging.”

Single photo enhanced with easyHDR 3.15: DSC07252.JPG

Samenwerking

Steintjes ziet het GNMI als een onmisbare partner voor gemeenten die werken aan mobiliteitsoplossingen. “Veel gemeenten werken aan dezelfde uitdagingen. Hoe meer gemeenten zich aansluiten, hoe meer we van elkaar kunnen leren. Het is makkelijker om contact op te nemen als je elkaar kent. Daarnaast creëren we samen een luidere stem op de plekken waar het GNMI aan tafel zit.”

Voor hem ligt de meerwaarde van het GNMI vooral in de kennisuitwisseling tussen gemeenten en het creëren van gezamenlijke oplossingen. Dit is vooral belangrijk omdat iedere gemeente unieke uitdagingen kent, afhankelijk van haar omvang en ligging. “Het helpt om te leren van andere gemeenten en gezamenlijk op te trekken.”

Sleutel tot succes

Een belangrijke boodschap die Rens wil meegeven aan zijn collega-bestuurders is het belang van een integrale aanpak. “Het klinkt misschien als een open deur: werk integraal. Elke plek waar een weg open moet, biedt een kans om iets te verbeteren, maar ook om bijvoorbeeld te vergroenen of iets aan wateroverlast te doen. Daarvoor is het belangrijk dat collega’s uit alle beleidsvelden vanaf het begin meedenken tijdens een project.” Door samen te werken met verschillende afdelingen en disciplines kunnen gemeenten ervoor zorgen dat projecten niet alleen mobiliteitsproblemen oplossen, maar ook bijdragen aan bredere duurzaamheids- en klimaatdoelen.”

Marco Wenzkowski is bijna twee jaar wethouder in de gemeente Apeldoorn. ‘Als geboren en een getogen Apeldoorner ben ik bijzonder trots op onze groene, royale Veluwse hoofdstad.’ Hij is sinds anderhalf jaar bestuurslid van het GNMI.

Verschillende belangen
Marco:’ Eén van de onderwerpen, waar ik mij als wethouder mee bezig houd, is mobiliteit. Een dankbaar onderwerp. Dankbaar, omdat het van cruciaal belang is voor het reilen en zeilen in een stad. Maar ook dankbaar, omdat de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij het onderwerp groot is. Het gaat iedereen aan. Ik spreek regelmatig met -veelal bezorgde- inwoners over de verkeerssituatie in hun wijk of buurt. Dat ik als wethouder een rol kan spelen in de verbetering daarvan, vind ik geweldig. Tegelijkertijd is mobiliteit ook een complex onderwerp. Verschillende verkeerdeelnemers hebben verschillende belangen en dat maakt het tegelijkertijd ook uitdagend.’

Groei
Marco vervolgt:’ Apeldoorn groeit de komende jaren van 150.000 naar minimaal 180.000 inwoners. We willen een flink aantal woningen bouwen om deze mensen te kunnen huisvesten en bouwen grotendeels in de bestaande stad, dicht bij de voorzieningen. Een belangrijke vraag hierbij is hoe je de stad en haar voorzieningen goed bereikbaar houdt en tegelijk ook de stad aantrekkelijker maakt met meer ruimte voor groen. Dat is een complexe puzzel, want het aantal mensen groeit, terwijl de beschikbare ruimte dat niet doet. Dit heeft gevolgen voor de manier waarop niet alleen de nieuwe inwoners, maar ook de bestaande inwoners van Apeldoorn zich verplaatsen in de stad. Om dit in goede banen te leiden zetten we in op minder parkeerplaatsen bij de nieuwe woningen in het centrumgebied (lagere parkeernormen) en worden nieuwe vormen van mobiliteit geïntroduceerd zoals deelmobiliteit. Daarnaast verplaatsen we het doorgaande verkeer, dat nu nog door de binnenstad rijdt, naar de stedelijke ring. Deze veranderingen vragen dus ook veel van onze huidige bewoners. De uitdaging is om de veranderingen aan de infrastructuur zorgvuldig te plannen. Welke wegen pak je eerst aan in combinatie met alle bouwwerkzaamheden die de komende jaren plaats gaan vinden. Daar hebben we veel aandacht voor.’

Breder dan je eigen stad
‘In mijn werk zoek ik graag de samenwerking op met andere steden en wethouders.  Je kunt elkaar helpen met de kennis die hebt en door samen op te trekken kun je de impact die je maakt vergroten. Dat is wat mij betreft precies waar GNMI om draait: kennis delen, elkaar helpen en samen optrekken op onderwerpen die breder spelen dan je eigen stad. Op het gebied van mobiliteit zijn er legio onderwerpen waarop we kunnen samenwerken. Daarvoor hebben we netwerkgroepen ingesteld, waarin kennis wordt uitgewisseld tussen de deelnemende gemeenten, ministeries en andere instanties. Bij de onderwerpen die besproken worden moet je denken aan parkeernormen, slimme stadslogistiek en fatbikes. Ik hoop dat meer gemeenten aansluiten bij het GNMI. Twee weten meer dan één. Hoe meer gemeenten aansluiten, hoe meer kennis we kunnen delen en des te groter het effect is dat we samen kunnen bereiken. Ik zou gemeenten die zich nog niet hebben aangesloten daarom van harte willen uitnodigen dat alsnog te doen!’ besluit Marco.