Neem directe omgeving mee bij nieuw rijksbeleid verzorgingsplaatsen snelwegen
Rijkswaterstaat oriënteert zich op het beleid over verzorgingsplaatsen langs Rijkswegen. De Rijksoverheid wil nieuwe ontwikkelingen en vormen van dienstverlening aan weggebruikers stimuleren maar moet ook rekening houden met een veilig en doelmatig gebruik van de verzorgingsplaatsen. De VOC is als adviseur namens gemeenten bij dit oriëntatieproces betrokken en vraagt aandacht voor de economische en planologische belangen van gemeenten.
Het huidige beleid over verzorgingsplaatsen stamt uit 2004. Sindsdien is de vraag vanuit weggebruikers naar voorzieningen veranderd en komen er vanuit de markt signalen over nieuwe concepten voor verzorgingsplaatsen. De VOC is enthousiast over deze aanpak, maar pleit er wel voor om breder te kijken naar de functie van de verzorgingsplaatsen en het betrekken van omwonenden bij ontwikkelingen.
Bredere functie verzorgingsplaatsen is prima, mits dat past binnen gemeentelijk beleid
De verzorgingsplaatsen langs Rijkswegen zijn een basisvoorziening voor weggebruikers. Vaak kwam dit neer op de vestiging van een tankstation met een restaurant. Tegenwoordig hebben weggebruikers ook andere wensen, zoals het opladen van elekrisch rijdende voertuigen en de dagelijkse boodschappen kopen. Veel aanbieders zetten al in op “shop-in-shop”-concepten, waarbij tankstation en een vorm van detailhandel worden gecombineerd. In het buitenland is deze trend al langere tijd en op grotere schaal zichtbaar. Veel verzorgingsplaatsen zijn al uitgegroeid tot multifunctionele terreinen met horeca- en overnachtingsfuncties. Overheden zetten in op kwaliteitsborging en het concentreren van verblijfs- en nutsfuncties rondom mens en voertuig. De Vlaamse overheid hanteert een puntenclassificatiesysteem voor de verzorgingsplaatsen en in Duitsland zijn er Autohofen met tankstations, hotels en restaurants.
Het toevoegen van nieuwe functies met een bredere dienstverlening kan op lokale en regionale schaal economische waarde genereren door het creëren van werkgelegenheid en ruimte bieden aan nieuw ondernemerschap. De VOC juicht dit toe, maar wil dat er een goede afstemming plaatsvindt met het gemeentelijke economische en planologische beleid vanwege de spreiding van functies en het creëren van een eerlijk speelveld. Zo moet de vestiging van een motel op een verzorgingsplaats bijvoorbeeld niet strijdig zijn met de ordening en spreiding die het gemeentelijke economische beleid op dit vlak beoogt. Nieuwe functies moeten in balans zijn met de daadwerkelijke functie van verzorgingsplaatsen en dus niet leiden tot een substantiële toename van verkeersbewegingen. De VOC adviseert daarnaast om vanuit Rijkswaterstaat een centrale beheersfunctie in te stellen die contact houdt met gemeenten en zorgt voor een goede afstemming tussen beleid en beheer.
De VOC heeft ook aangegeven dat er moet worden nagedacht over de verspreiding van toeristische en recreatieve informatie via de verzorgingsplaatsen. Grotere verzorgingsplaatsen kunnen vanwege hun ligging en aantrekkingskracht ook een functie vervullen in het informeren van bezoekers aan de regio. Een mooie kans om de maatschappelijke functie te versterken!
Maak duurzame energiebronnen makkelijker verkrijgbaar
Mobiliteit vormt een van de grootste vervuilingsbronnen en kost veel energie. Vandaar dat in het brede overheidsbeleid wordt ingezet op verlaging van de emissies van schadelijke stoffen en het stimuleren van duurzame brandstoffen als energiebron voor mobiliteit. Het huidige beleid over verzorgingsplaatsen gaat nog teveel uit van de verkoop van fossiele brandstoffen via het tankstation als distributeur, terwijl er vanuit de markt vraag ontstaat naar andere bronnen en distributiemodellen. Alle reden dus om het beleid ook op dit punt te actualiseren. Dat vraagt ook om een herbezinning op de manier waarop er concessies worden verleend, vooral vanwege de terugverdientermijn van investeringen en het nemen van risico’s die inherent zijn aan het openen van nieuwe distributiepunten in regio’s waar de vraag momenteel nog onvoldoende is voor een rendabele exploitatie. De VOC pleit tenslotte ook voor betere informatievoorziening over de prijs en de verkrijgbaarheid van duurzame brandstoffen en energiebronnen.
Sociale veiligheid: inzetten op handhaving en kwaliteitsverbetering langdurig parkeren:
De VOC vraagt ook aandacht voor sociale veiligheid. In de verkenning van Rijkswaterstaat wordt er vooral gekeken naar de verzorgingsplaatsen, maar voor gemeenten zijn voldoende en veilige voorzieningen voor het langduriger parkeren door beroepschauffeurs essentieel. Vanwege de afgelegen ligging tot de bebouwde kom zijn veel verzorgingsplaatsen kwetsbaar: bij inbraken wordt de vluchtauto alvast klaargezet en ladingdiefstallen komen nog altijd te vaak voor. Enkele gemeenten zetten in op het faciliteren van “vrachtwagenparkeren” op beveiligde en afgesloten terreinen, met een gebiedsverbod voor geparkeerde vrachtwagens binnen de bebouwde kom als maatregel binnen de Algemene Plaatselijke Verordening. Dat kan een goed begin zin. Maar er moet meer aandacht komen vanuit de Rijksoverheid voor het opvangen en spreiden van langdurig parkeren door beroepschauffeurs. Het mes snijdt aan twee kanten: er komt ruimte vrij voor andere gebruikers van verzorgingsplaatsen en de beroepschauffeurs krijgen betere voorzieningen. De VOC pleit voor een actievere rol van de Rijksoverheid om te voorzien in dergelijke voorzieningen.
